Blockchain, katılımcı taraflar arasında yürütülen ve paylaşılan tüm olayların şifrelenmiş işlem takibini sağlayan dağıtık veri kayıt sistemidir. Merkezi yapıya ihtiyaç duyulmaksızın geliştirilen bu sistemde işlemler, tarafların birebir iletişime geçmesiyle gerçekleştirilir. Bu durum doğrulama ya da aracı olma amaçlarıyla herhangi bir kuruma olan ihtiyacı ortadan kaldırdığı gibi sürecin daha hızlı, daha kolay ve daha güvenilir olmasına olanak tanır. Zincirlere kaydedilen bilgilerin silinemez ve değiştirilemez olması işlemlerin güvenirliğini artırırken aynı zamanda da bilgileri olası siber saldırılardan korur.
Blockchain teknolojisi 2008 yılında Satoshi Nakamoto isimli bir kişi ya da bir grup tarafından ortaya atılmış ve “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System” adlı makalede kelime olarak bahsedilmese de içerik olarak bu teknoloji açıklanmıştır. Blockchainin ilk uygulaması olan ve halk arasında tanınırlığı oldukça yüksek olan Bitcoin’e ek olarak bugün bu teknolojinin altyapısı çok daha gelişmiş ve Ethereum, Ripple gibi çeşitli kripto paraların yanında finansal ya da finansal olmayan alanlarda kullanıma olanaklı hale getirilmiştir. Finansal kurumlar başta olduğunun aksine blockchain teknolojisini kendilerine bir tehdit olarak görmektense zaman içerisinde kısmi olarak uygulamalarına başlamışlardır.
Blockchain’in finansal olmayan konularda da uygulama alanı oldukça geniştir. Müzik, sağlık, kamu, sigorta şirketleri bu alanlara örnek gösterilebilir. Kullanım alanı geniş olan blockchain teknolojisine devletler başta itimat göstermese de zamanla bazı uygulamalarda kullanmaya başlamışlardır. Bu hususa dair Rusya gibi bazı ülkelerde regülasyon çalışmalarının yapılıyor olması da blockchainin halk arasında yaygın hale gelmeye başlamasını ve devletlerin bu teknolojiyi benimseyebileceklerini kanıtlar niteliktedir. Devlet bazlı istihbarat çalışmalarının ülkenin geleceği ve gelişimi için bir mihenk taşı olduğu bir gerçektir. İstihbaratta ise en önemli hususlardan birisi güvenlik, gizliliktir. Bu nedenle blockchain teknolojisinin devletler tarafından istihbarat çalışmalarında kullanılması mümkün olabilir. Şu anda bilinen ya da haber verilen kadarıyla milli istihbarat çalışmaları için blockchain teknolojisini kullanan devlet mevcut değildir. Zira bazı devletler bu teknolojiye çeşitli alanlarda yeni adapte olmaya çalışırken bazıları ise hala mesafeli yaklaşmaktadırlar.
Blockchain’in İstihbaratta Kullanımı
Blockchain çok geniş alanda kullanım imkanına sahip hızla yaygınlaşmaya başlayan bir teknoloji. Bu teknolojiyi bu kadar kıymetli kılan sistemde işlem yapmak için üçüncü partiye ihtiyaç duyulmaksızın taraflar arasında direkt alışverişin gerçekleşiyor olmasıdır. Nitekim bu durum blockchainin güvenirliğini bir hayli artırırken geleneksel kullanım metotlarına da şüpheyle yaklaşılmasına sebep olmuştur. Zira geleneksel yöntemlerin üçüncü parti vasıtasıyla işlemleri gerçekleştiriyor olması bu partilere yapılacak saldırı ve manipülasyon olasılığı dolayısıyla büyük risk içerir. Milli güvenlik politikasının vazgeçilmez bir unsuru olan istihbarat, Milli İstihbarat Teşkilatı tarafından şu şekilde tanımlanır: “Devlet tarafından belirlenen ihtiyaçlara karşılık olarak çeşitli kaynaklardan derlenen haber, bilgi ve dökümanların işlenmesi sonucu ortaya çıkan üründür.” Devletler bazında çok önemli bilgiler içeren istihbarat paylaşımında mutlak surette çok güvenilir platformlar üzerinden aktarım gerçekleştirilmelidir. Alıcı ve verici dışında bilgilerin kimsenin öğrenmesinin istenmediği istihbarat paylaşımları için blockchain teknolojisinin güçlü bir alternatif olabileceği söylenebilir. Bu teknoloji, güvenilir bir üçüncü tarafın işlemleri doğrulaması ve korumasına ihtiyaç duymadan bilgi akışını gerçekleştirir. Bu durum ise istihbaratta bilgilerin yabancıların eline geçme riskini asgari dereceye indirirken taraflar dışında başkalarının bu paylaşımda yer almasına olanak tanımaz.
Blockchain karmaşık matematiksel işlemler ve yenilikçi programlama diliyle işleyen bir teknolojidir. Yapı itibariyle verilere sahip zincirlerden oluşur. İlk veri girişiyle başlayan zincire yeni girilen her bilginin de eklenmesiyle bu zincir sonsuza kadar devam eder. Çeşitli zaman aralıklarında bir önceki bloğun tüm işlemlerine sahip yeni bir blok oluşturulur. İşlem yapan her kullanıcının oluşturduğu kod ortak ana zincire eklenir. Dolayısıyla yapılan her işlemin, paylaşılan her verinin kayıtlı olduğu ve tarihçesinin hiç silinmediği büyük ana defterler mevcuttur. Defter bir bilgisayar ağında saklıdır ve sisteme giren her kullanıcı dilediği takdirde eski verileri kendi bilgisayarına yükleyebilir (Bilgilerin kendisi değil, parmak izleri ana zincire eklenir ve dileyenin bilgisayarına indirilmiş olur dolayısıyla kullanıcılar önceki verileri bilgisayarına indirebilseler de içeriğine hiçbir koşulda erişemezler böylece anonimlik ve gizlilik hedefleri gerçekleştirilmiş olur). Bu durum sistemdeki verilerin korunmasını sağlamak adına önemli bir yere sahiptir. Nitekim bu özellik bilgileri tek bir yapıda toplamak yerine parmak izlerinin bütün bilgisayarlarda depolanmasını sağlayarak sisteme yapılabilecek olası saldırıyı önlemiş olur ve bloğu çökertmeyi imkanız denecek kadar zor hale getirir. Çünkü artık bloğu çökertmek için en gelişmiş şifreleme sistemlerini kullanan milyonlarca bilgisayarda bulunan kilometrelerce uzunluktaki tüm verilerin kayıtlı olduğu zinciri kırmak gerekmektedir. Çökertmenin neredeyse imkansız olduğu bu sisteme yine de bir saldırı yapılmaya kalkışılsa dahi bunu gerçekleştirmek için sisteme yeni bir zincir eklenme süresinden daha hızlı davranmak gerekecektir, bu durum da yine imkansız denecek kadar zordur. Blockchainin tüm bu karmaşık yapısı, içerisindeki veriyi gizlemeye ve saldırılardan korumaya yöneliktir. İstihbarat alanında en temel kriter olan bu gizlilik ve korunma özelliği blockchaini de oluşturan en önemli iki özellik olması sebebiyle istihbarat paylaşımlarının blockchain üzerinden yapılması riskini en aza indirecektir. Bilgilerin güvenliğinin azami derecede mühim olduğu, saldırı ve manipülasyonlardan korunmanın önem teşkil ettiği istihbarat paylaşımları blockchain teknolojisi aracılığıyla amacına daha kolay ulaşacaktır. Saldırı ve deşifre riskinin fazla olduğu geleneksel platformlar aracılığıyla istihbarat paylaşımını yapmaktan ziyade şimdiye kadar keşfedilen teknolojiler arasından en güvenilir olanı denilebilecek blockchain teknolojisini kullanmak devletlere her yönden katkı sağlayacaktır. Nitekim böylece devlet boyutundaki sırlar ve istihbarat bilgileri birden fazla koruma sistemi altında olan blockchain teknolojisinin güvencesinde olacaktır.
İstihbaratta hızın önemi yadsınamaz. Toplanılan ve derlenen bilginin iletilmek istenen tarafa minimum süre içerisinde ulaşması o bilginin kullanılabilirliğini artırmaktadır. Bu ulaşma süresi ne kadar uzarsa bilginin değeri de o kadar düşer, çünkü toplanılan bilgi zamanla kullanılabilirliğini yitirebilir. Ayrıca bilginin karşı tarafa ulaşma süresi de öngörülebilir olmalıdır. Üçüncü bir kurum tarafından -bilgisayar diliyle- teyit edilmesi beklenirse ve bu teyit süresi de oldukça uzun olursa o istihbaratın belki de bir anlamı kalmayacaktır. İstihbarat için engel teşkil eden tüm bu problemlerin blockchain teknolojisinde bir çözümü vardır. Katılan tüm taraflar blockchainin gelişmiş teknolojisi sayesinde zamandan tasarruf edip işlemlerini hızlıca gerçekleştirme fırsatına sahip olurlar. Bilgiler istihbarat alanı için istenilen düzeyde hızlıca karşı tarafa aktarılabilir ayrıca üçüncü bir parti mevcudiyeti söz konusu olmadığından istihbaratın farklı bir kuruma iletilip bilgisayar diliyle teyit edilmesi de bu teknolojide yer almaz. Eklemek gerekirse blockchainin aynı zamanda masraftan da tasarruf ettiği söylenebilir. Devletlerin kendileri için vazgeçilmez bir gereksinim olan istihbarat alanına ülkenin bağımsızlığı, bütünlüğü, geleceği ve gelişmesi adına yüklü ve yeterli miktarda yatırım yapmaları beklenir. Dolayısıyla bu süreç devletler bünyesinde kaynak ihtiyacı doğuracaktır. Blockchain teknolojisi burada da devreye alınabilir. Güvenli, kolay ve hızlı bilgi aktarımının yanı sıra paradan da tasarruf ediyor oluşu istihbarat alanı için büyük bir katkı olarak görülebilir. Nitekim devletler blockchain teknolojisi sayesinde istihbarat paylaşımına ayırdığı fonu azaltarak istihbarat ihtiyaçlarının tespiti, haberlerin toplanması, işlenmesi ve analiz edilmesi alanlarında bu fonu artırırsa ülkenin bekası ve gelişmesi adına hızlı bir ilerleme kaydedilmiş olur.
Ssonuç
Zaman ilerledikçe teknolojinin gelişimi hızlanmakta ve insan hayatını kolaylaştırıcı yeni uygulamalar keşfedilmektedir. Blockchain son zamanlarda popülaritesini kazanmaya başlamış ve kullanım kolaylığı, güvenliği, hızı, düşük maliyeti sebebiyle fazla tercih edilen teknolojik gelişmeler arasında yerini almıştır. Bu teknolojide şimdiye dek alışılagelmişin aksine üçüncü bir parti bulunmamakta dolayısıyla yapılan işlemlerin güvenliği artmaktadır. Aynı zamanda gelenekselden farklı olarak dizayn edilmiş zincirlerden oluşan yapısı sebebiyle dışarıdan bir saldırıya karşı azami derecede korumalı bir sisteme sahiptir. Hızlı ve düşük maliyetli olması ise bu teknolojiyi diğerlerinden ayıran en önemli özelliklerden sayılabilir. Tüm bu avantajlarından ötürü blockchain teknolojisinin istihbarat paylaşımı için istenilen tüm kriterleri sağladığını söylemekte bir sakınca yoktur. İstihbaratın devletler bünyesinde inkar edilemez bir önemi olduğu muhakkaktır. Böylesi önemli bir alanda bilgi paylaşımı için de aranılan tüm özellikleri sağlayacak bir platforma ihtiyaç vardır. Blockchainin bu açığı giderecek ve bilgi aktarımını istenilen düzeyde kaliteli kılacak bir teknoloji olduğu söylenebilir. İlerleyen günlerde devletlerin kamu gibi farklı alanlarda olduğu gibi özellikle istihbarat alanında da blockchain aracılığıyla aktarım yapması gündeme gelebilir.
KAYNAKÇA
Micheal C., Nachiappan, Pradan P., Sanjeev V., Vignesh K. “BlockChain: Technology Beyond Bitcoin.” Applied Innovation Review 2 (June 2016).
Milli İstihbarat Teşkilatı – İstihbarat Çarkı.
Nakamoto, Satoshi. “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System.” (2008).
Orcutt, Mike. “How Secure is Blockchain Really?” MIT Technology Review,