DataKapital Blog

J Eğrisi Nedir?

J eğrisi kuramına göre, devalüasyon sonucunda net ihracat anında artmaz. Devalüasyon durumu olan bir ekonomide reel döviz kuru yükselir. Reel döviz kurunun yükselmesiyle beraber yurtdışında üretilen mallar yurtiçinde üretilen mallara göre pahalılaşır. Yurtiçindeki alıcıların harcamalarını yurtdışında üretilen mallardan yurtiçinde üretilen mallara kaydırmaları, kısaca devalüasyonun ithalatın azalmasına yol açması zaman alır. Bu konuyu tam tersi şekilde ele aldığımızda devalüasyon durumundaki bir ekonomide reel döviz kurunun artmasıyla beraber yurtiçinde üretilen mallar yurtdışında üretilen mallara göre ucuzlayınca, yurtdışındaki alıcıların harcamalarını kendi ülkelerinde üretilen mallardan fiyatı düşen ithal mallarına kaydırmaları da, kısaca devalüasyonun ihracatı arttırması da zaman alır. Yani ithalat talebinin fiyat esnekliği ( devalüasyon sonucu reel döviz kurunda meydana gelen yüzde bir oranındaki bir yükselmenin ithalatta yol açtığı yüzde azalma ) gibi, ihracat talebinin fiyat esnekliği de (devalüasyon sonucu reel döviz kurunda meydana gelen yüzde bir oranındaki bir yükselmenin ihracatta meydana getirdiği yüzde artış da )başlangıçta çok küçüktür. Devalüasyonun fiyat etkisinin miktar etkilerinden başlangıçta büyük olduğu ve dolayısıyla da Marshall – Lerner koşulunun başlangıçta geçersiz olduğu anlamına gelen bu husus hesaba katıldığında, devalüasyonun başlangıçta net ihracatı fiyat etkisi – ithalatı pahalılaştıran etkisi üzerinden olumsuz etkilediği söylenebilir. Örneğin net ihracatın sıfır olduğu bir ekonomide devalüasyon başlangıçta ticaret açığına ( negatif net ihracata ) yol açar. Ancak yurtiçindeki ve yurtdışındaki alıcıların yeni nispi fiyatlara zamanla intibak etmeleri sonucu, fiyat esneklikleri giderek artar ve Marshall – Lerner koşulu bir süre sonra geçerli hale gelir, devalüasyon net ihracatı bir süre sonra arttırır.

Devalüasyon ve net ihracat arasındaki dinamik ilişkiye yönelik bu açıklamalar aşağıda grafik şeklinde gösterilmiştir;

J Eğrisi Nedir?

Dikey eksende net ihracatın, yatak eksende zamanın yer aldığı grafikte devalüasyon öncesinde bir ticaret dengesi açığı vardır. Grafikte reel döviz kurunda devalüasyon sonucu meydana gelen artış, ticaret dengesi açığının başlangıçta artmasına yol açar. Alıcıların yeni nispi fiyatlara zamanla intibak etmesi sonucu Marshall – Lerner koşulu t(1) döneminden itibaren geçerli hale gelmiş ve devalüasyon net ihracatın giderek artmasına yol açmıştır. Grafikte yer alan ve devalüasyon ile net ihracat arasındaki ilişkiyi zaman boyutu itibariyle yansıtan koyu çizilmiş eğriye, J harfine benzediği düşünüldüğünden J eğrisi denir.

Devalüasyonun yapıldığı t(0) dönemi ile Marshall – Lerner koşulunun geçerli olduğu t(1) dönemi arasındaki zaman dilimi ise uzun dönem olarak nitelendirilir. Ampirik çalışmalar kısa dönemin genellikle altı ay ile bir yıl arasında bir süreyi kapsadığını, devalüasyonun net ihracatı altı ay ile bir yıl arasında bir süre geçtikten sonra arttırdığını göstermektedir. Devalüasyonun net ihracatı kısa dönemde azaltması, devalüasyonun kısa dönemde reel GDP ‘yi de azalttığı anlamına gelir. Dolayısıyla devalüasyon yaparak hem ticaret dengesini olumlu biçimde etkilemeyi hem de reel GDP ‘yi arttırmayı amaçlayan bir politika, kısa dönemde geçerli değildir. Bununla beraber makro iktisadi analizde bu husus yukarıdaki açıklamalarda olduğu gibi ihmal edilir ve dolayısıyla da aslında uzun dönemde geçerli olabilecek bir analiz yapılır.

Exit mobile version