DataKapital Blog

Likidite Tuzağı

Likidite tuzağı para politikasında görülen bir özel durumdur. Para talebinin faiz haddine sonsuz duyarlı olmasıdır. Bu özel durumda faiz haddi sıfırdır veya sıfıra yakın bir değerdedir. Dolayısıyla para arzı artınca, kişiler para arzındaki artışın tümünü talep ederler yani para arzındaki artışın tümünü ellerinde ve vadesiz mevduat hesabında tutmak isterler. Yani para arzındaki artış sonucu, para piyasasında bir arz fazlası, tahvil piyasasında da bir tahvil fazlası ortaya çıkmaz. Bu sebepten dolayı faiz haddi değişmez. Para talep eğrisinin çok düşük bir faiz haddi üzerinden sonsuz esnek olduğu bu özel durumda, LM eğrisi de (para piyasasının dengede olduğu faiz ve reel gelir düzeylerini gösteren eğri) aynı faiz haddi üzerinden sonsuz esnektir. Likidite etkisinin olmadığı ( para arzındaki artışın faiz haddini – LM eğrisinin konumunu değiştiremediği) bu özel durumda, para politikası hiç etkin değildir. Keynes bu durumu kısaca likidite tuzağı olarak adlandırmıştır. Daha basit bir anlatımla faiz haddi beklenen minimum faiz haddine eşit olunca kişiler faiz haddinin yükseleceğini ve buna bağlı olarak servetlerini konsol olarak tutarlarsa negatif getiri elde edeceklerini düşünürler. Bu yüzden faiz haddi minimum düzeyde iken servetlerini konsol şeklinde değil para olarak muhafaza ederler. İşte bu durum likidite tuzağıdır. Likidite etkisinin ve buna bağlı olarak hasıla etkisinin sıfır olduğu bu özel durum aşağıdaki grafikte gösterilmiştir

Likidite Tuzağı Grafiği

Likidite tuzağının yakın tarihteki en büyük örneği Japonya’da yaşanmıştır. Japon Merkez Bankası niceliksel gevşeme yöntemini kullanarak 90lı yıllarda durgunluğa giren ekonomilerini canlandırmak istemişlerdir. Bu dönemde faizler sıfıra yakın seyrediyordu. Ancak Keynes’in öngördüğü gibi likidite tuzağı sorunu ile karşılaştılar ve Japonya’da yaşayan halk ellerine geçen parayı harcamamaya karar verdi. Japon halkının bu kararı yaklaşık 30 yıldır devam ediyor. Japon ekonomisinde faizler sıfır civarında seyrediyor.  Ancak Japon halkı ellerine geçen parayı harcamamaya ve tasarruf etmeye devam ediyor. Likidite tuzağına 2008 yılında başlayan küresel krizle birlikte ABD Merkez Bankası (FED) ve Avrupa Merkez Bankası ’da düşüyor ve gerek ABD gerek Avrupa tıpkı Japonya gibi sıfır civarında seyreden faiz oranları sebebiyle likidite tuzağına düşmüş olduklarını gösteriyorlar.

Exit mobile version