Tüketim bulmacası, Genel Teori’nin 1936 yılında yayınlanmasından hemen sonra, iktisatçıların mutlak gelir hipotezinin geçerliliğini test eden çalışmalar kapsamında oluşturduğu bir kavramdır. Bu ilk çalışmalardan bazılarında, konu farklı gelir düzeylerindeki ailelerin tüketim harcamaları bazında incelenmiştir. Yatay kesit analizi denilen aile bütçesi verilerine dayalı bu çalışmalarda, geliri yüksek olan ailelerin daha fazla tükettikleri ve dolayısıyla da marjinal tüketim eğiliminin sıfırdan büyük olduğu ( c > 0 )i geliri daha yüksek olan ailelerin daha fazla tasarruf yaptıkları ve dolayısıyla da marjinal tüketim eğiliminin birden küçük olduğu ( c < 1 ) ve nihayet geliri daha yüksek ailelerin gelirlerinin daha büyük bir kısmını tasarruf ettikleri ve dolayısıyla da gelir arttıkça ortalama tüketim eğiliminin azaldığı (Y++, apc–) gibi mutlak gelir hipotezini teyit eden sonuçlara ulaşılmıştır.
Mutlak gelir hipotezinin geçerliliğini araştıran ilk çalışmalardan bazılarında ise, konu Birinci ve İkinci Dünya Savaşı arasında kalan yılları kapsayan GDP ve C büyüklükleri – kısa dönem GDP ve C büyüklükleri bazında incelenmiştir. Kısa dönem zaman serileri analizi denilen kısa dönemli yıllık verilere dayalı bu araştırmalarda da, mutlak gelir hipotezini teyit eden sonuçlar elde edilmiştir.
Simon Kuznets de mutlak gelir hipotezinin geçerliliğini araştıran başka ampirik çalışma yapmıştır. Kuznets ‘in 1946 yılında yayınlanan ve 1869 yılı sonrası dönemi kapsayan uzun dönem zaman serileri analizine göre, 1869 yılından sonra gelirin çok ciddi biçimde artmasına karşılık, ortalama tüketim eğilimi ( C/Y ) mutlak gelir hipotezinde ileri sürüldüğünün ve kısa dönem zaman serileri analizinde teyit edildiğinin tersine düşmemiş, sabit kalmıştır. Dolayısıyla da 1946 yılına gelindiğinde, iktisatçılar mutlak gelir hipotezinin geçerliliği konusunda birbiriyle çelişen iki ampirik bulguyla karşı karşıya kalmışlardır. Bu hususa, aile bütçesi verilerinin ve kısa dönem zaman serileri analizinin mutlak gelir hipotezinin geçerli olduğunu ( kısa dönemde gelir artınca ortalama tüketim eğiliminin azaldığını ), uzun süreli zaman serileri analizinin ise mutlak gelir hipotezinin tam tersine geçersiz olduğunu ( uzun dönemde gelir artınca ortalama tüketim eğiliminin sabit kaldığını ) göstermesine, tüketim bulmacası denir.
Tüketim bulmacası aşağıda gösterilmiştir;
Mutlak gelir hipotezinin geçerli olduğu büyüyen bir ekonomide, C/Y oranının değeri sürekli düşer ve ekonominin bu yüzden talep yetersizliği ile karşı karşıya kalıp durgunluğa girmemesi için, I/Y değeri veri iken G/Y değerinin sürekli artması ( G hükümet harcamalarının Y reel GDP ‘den daha hızlı büyümesi ) gerekir.
Dolayısıyla da mutlak gelir hipotezi büyüyen bir ekonomide, I/Y değeri veri iken G/Y değerinin artmaması halinde ekonominin durgunluğa gireceğini içerir. Bu husus kısaca durgunluk tezi diye nitelendirilir.
Mutlak gelir hipotezinin bir ürünü olan durgunluk tezi, iktisatçıların ikinci dünya savaşı sonrası döneme ilişkin karamsar analizler yapmalarına neden olmuştur. Bu bağlamda durgunluk tezi ile bati ekonomilerinde savaş döneminde hızla artan hükümet harcamalarının savaş sonrası dönemde azalma olasılığını birlikte ele alan bazı iktisatçılar, batı ekonomilerinin savaş sonrası dönemde yeniden durgunluğa gireceklerini ileri sürmüşlerdir.
Ancak savaş sonrası dönemde ( büyüyen ) batı ekonomilerinde I/Y ve G/Y değerleri değişmediği halde beklenilenin – mutlak gelir hipotezinin içerdiğinin tersine durgunluk ortaya çıkmamıştır. Zira savaş sonrası dönemde Y gelir artarken C tüketim de artmış ve böylece C/Y oranı mutlak gelir hipotezinde öngörülenin tersine düşmemiştir. Mutlak gelir hipotezini geçersiz kılan bu husus, savaş sonrası dönemde mutlak gelir hipotezine duyulan güvenin azalmasına ve buna bağlı olarak mutlak gelir hipotezine alternatif hipotezlerin geliştirilmesine yönelik çalışmaların artmasına yol açmıştır.