Gayri Safi Milli Hasıla ( GNP – GSMH ) bir ülke vatandaşları tarafından ( bir ülke vatandaşlarının sahip oldukları doğal kaynaklar, emek, sermaye ve teşebbüs gücü kullanılarak ) bir yılda gerek o ülkede gerekse diğer ülkelerde yaşayan vatandaşların ürettiği nihai malların piyasa değerine denir. Açıkça anlaşıldığı gibi GSMH, üretimin yapıldığı yer üzerinde değil, üretim faktörlerinin sahipliği üzerinden tanımlanan bir kavramdır.
Gayri safi Yurtiçi Hasıla ( GDP – GSYH )’nın aksine GSMH yabancı ülke vatandaşlarının ülke sınırları içerisindeki üretime yaptıkları katkıyı kapsamaz. Ülke vatandaşlarının ülke sınırları dışında üretime yaptıkları katkıyı kapsar.
GSMH = GSYH + Ülke vatandaşlarının yabancı ülkedeki üretime katkıları – Yabancı ülke vatandaşlarının ülkedeki üretime katkıları
Şeklinde hesaplanır.
Ülke vatandaşlarının yabancı ülkelerde elde ettikleri faktör gelirleri o ülkedeki üretime yaptıkları katkıyı yansıtır. Benzer bir biçimde yabancı ülke vatandaşlarının ülkede elde ettikleri faktör gelirleri de, ülkedeki üretime yaptıkları katkıyı yansıtır.
GSMH= GSYH + yerli üretim faktörlerinin yabancı ülkelerde elde ettikleri faktör gelirleri + yabancı üretim faktörlerinin ülkede elde ettikleri faktör gelirleridir.
Bahsedilen faktör gelirleri arasındaki pozitif veya negatif fark ise kısaca ‘net faktör gelirleri ( NFI )’ olarak adlandırılır.
GSMH = GSYH + NFI
Net faktör gelirlerinin pozitif olması ( yerli üretim faktörlerinin yabancı ülkelerde elde ettikleri faktör gelirlerinin yabancı üretim faktörlerinin ülkede elde ettikleri faktör gelirlerinden büyük olması ) halinde, gayri safi milli hasıla, gayri safi yurtiçi hasıladan büyük olur. Net faktör gelirlerinin negatif olması (yerli üretim faktörlerinin yabancı ülkelerde elde ettikleri faktör gelirlerinin yabancı üretim faktörlerinin ülkede elde ettikleri faktör gelirlerinden küçük olması ) halinde ise, gayri safi milli hasıla gayri safi yurtiçi hasıladan küçük olur.
Diğer taraftan bir ülkede hesaplanan GSMH ’nın, ülkede yaşayan kişi sayısına bölünmesiyle ‘ kişi başına gelir’ elde edilir. Ülkelerin milli gelirlerinin ve kişi başına düşen gelir miktarının ölçümü önemlidir. Bir ülkenin ekonomik gücü milli gelir düzeyi ile ölçülür. Kişi başı gelir ise o ülke vatandaşlarının ortalama gelir düzeyinin hesaplanmasının ve halkın refah gücünün ölçülmesinin göstergesi sayılır.
GSYİH bir ülkenin ya da bölgenin ekonomik gücü hakkında daha iyi bir fikir verirken GSMH bir ulusun ya da onun ekonomik egemenliğine ilişkin ekonomik gücü hakkında daha iyi bir fikir verir.
