Yazar: Ibrahim Mesut
Mali kaldıraç, tam istihdam durumunda görülen bütçe açığına alternatif olarak Richard Musgrave tarafından formüle edilmiştir. Saf bir bütçe ölçüsüne karşılık bu tanım mali etkinin ölçülmesi ile ilgilidir ve maliye politikası ile müdahalenin dönemsel hareketler üzerindeki etkisini değerlendirmek üzere kullanılır. Mali kaldıraç, reel kamu harcamaları, transferler ve vergilerin bazı koşullar içinde değişmesiyle farklılık göstermekle beraber, şu şekilde ifade edilir; Formülde ifade edilen ΔG ve ΔT değişkenleri ağırlıklandırılmış bütçe açıklarındaki değişme, k değişkeni ise maliye politikası çarpanıdır. (ΔG – ΔT) ifadesi ağırlıklandırılmış cari bütçe fazlası veya açığını gösterir ve bütçe değişmelerinin toplam talep üzerindeki başlangıç etkisini ifade eder. Maliye politikası çarpanı ile…
Likidite tuzağı para politikasında görülen bir özel durumdur. Para talebinin faiz haddine sonsuz duyarlı olmasıdır. Bu özel durumda faiz haddi sıfırdır veya sıfıra yakın bir değerdedir. Dolayısıyla para arzı artınca, kişiler para arzındaki artışın tümünü talep ederler yani para arzındaki artışın tümünü ellerinde ve vadesiz mevduat hesabında tutmak isterler. Yani para arzındaki artış sonucu, para piyasasında bir arz fazlası, tahvil piyasasında da bir tahvil fazlası ortaya çıkmaz. Bu sebepten dolayı faiz haddi değişmez. Para talep eğrisinin çok düşük bir faiz haddi üzerinden sonsuz esnek olduğu bu özel durumda, LM eğrisi de (para piyasasının dengede olduğu faiz ve reel gelir düzeylerini…
Toplam arzı bekleyişler ile ilişkilendiren model, katı ( yapışkan ) ücret modelidir. Yeni keynesyen modelin kurucularından Stanley Fisher tarafından 1977 yılında geliştirilen katı ücret modelinde, nominal ücretin işçilerle firmalar arasında imzalanan toplu iş sözleşmelerinde belirlendiği ve sözleşme dönemi boyunca ( 2-3 yıl ) sabit olduğu noktasından hareket edilir. Bir başka deyişle, katı ücret modelinde nominal ücretin değişen iktisadi koşullara uyum sağlayarak yükselmesi veya düşmesi ancak uzun dönemde söz konusu olur: Ücret düzeyi kısa dönemde esnek değil katı veya yapışkandır. Diğer taraftan toplu iş sözleşmelerinde belirli bir nominal ücret üzerinden belirli bir süre için anlaşan işçiler ve firmalar, aslında sözleşme döneminde…
Devalüasyon sonucunda net ihracat anında artmaz. Devalüasyon durumu olan bir ekonomide reel döviz kuru yükselir. Reel döviz kurunun yükselmesiyle beraber yurtdışında üretilen mallar yurtiçinde üretilen mallara göre pahalılaşır. Yurtiçindeki alıcıların harcamalarını yurtdışında üretilen mallardan yurtiçinde üretilen mallara kaydırmaları, kısaca devalüasyonun ithalatın azalmasına yol açması zaman alır. Bu konuyu tam tersi şekilde ele aldığımızda devalüasyon durumundaki bir ekonomide reel döviz kurunun artmasıyla beraber yurtiçinde üretilen mallar yurtdışında üretilen mallara göre ucuzlayınca, yurtdışındaki alıcıların harcamalarını kendi ülkelerinde üretilen mallardan fiyatı düşen ithal mallarına kaydırmaları da, kısaca devalüasyonun ihracatı arttırması da zaman alır. Yani ithalat talebinin fiyat esnekliği ( devalüasyon sonucu reel döviz…
İşsizlik, bir ülke sınırları içindeki vatandaşlardan durumu çalışmaya elverişli olmasına ve çalışmak istemesine rağmen bir kısmının işinin olmaması durumuna denir. Anlaşıldığı gibi işsizlik, durumu çalışmaya elverişli vatandaşların bir bölümünün kendi istekleriyle çalışmamasında yani iradi olarak işsiz olmalarından kaynaklanan bir durum değildir. İşsizlik çalışmaya elverişli olup çalışmak isteyen ve iş bulamadıklarından dolayı yani gayri iradi olarak işsiz olmalarından kaynaklanan bir durumdur. Yani işsizlik kavramı hem iradi hem de gayri iradi işsizliği değil, sadece gayri iradi işsizliği kapsar. Geçici işsiz, istifa edip başka kurumda iş ararken ki geçen sürede yaşanılan işsizlik türüdür. Yapısal işsizlikte ise çalışanların bir kısmının işini kaybetmelerinin nedeni işgücünün…
Klasik modelde işçilerin ve firmaların fiyat düzeyi konusunda tam bir bilgiye sahip oldukları kabul edilir. Bu yaklaşıma karşı çıkan bazı iktisatçılara göre, her firmanın ürettiği malın fiyatını bilmesine karşılık, işçiler emek arz ederken fiyat düzeyinin ne olacağını tam olarak bilmezler ve dolayısıyla da fiyat düzeyini tahmin ederler. Bu nedenle, emek talebi klasik modeldeki gibi gerçekleşen reel ücretin bir fonksiyonu olduğu halde, emek arzı beklenen reel ücretin bir fonksiyonudur; İşçi yanılma modelinde emek arzının beklenen ücretin bir fonksiyonu olması, emek arzının aslında gerçekleşen reel ücret ile işçilerin fiyat düzeyi konusundaki yanılmalarının çarpımına bağlı olması anlamına gelir; Bu denkleme göre, işçilerin bekledikleri…
Yapay Zeka Mühendisliği, bilgisayar sistemlerine insan benzeri zeka ve öğrenme yeteneklerini kazandırmak amacıyla tasarım, geliştirme ve uygulama süreçlerini içeren bir disiplindir. Bu disiplin, yapay zeka teknolojileri üzerine odaklanarak makine öğrenimi, derin öğrenme, doğal dil işleme, görüntü işleme ve robotik gibi alt alanları kapsar. Yapay Zeka Mühendisleri, ilk olarak veri toplama ve ön işleme aşamalarında çalışırlar. Bu aşamada, büyük veri kümeleri toplanır ve daha sonra veri temizleme, düzenleme ve özellik çıkarma gibi işlemler gerçekleştirilir. Daha sonra, makine öğrenimi ve derin öğrenme algoritmaları kullanılarak yapay zeka modelleri oluşturulur. Bu algoritmalar, istatistiksel ve matematiksel yöntemler kullanarak veriye dayalı olarak desenleri tanımak ve tahminlerde…
Yapay zeka ve tıbbi görüntü işleme, sağlık sektöründe büyük bir değişim sağlamıştır. Yapay zeka teknolojileri, tıbbi görüntülerin analizi, teşhisi ve tedavisi konularında önemli bir rol oynamaktadır. Tıbbi Görüntü İşleme ve Temel Kavramlar Tıbbi Görüntü İşleme, tıbbi görüntülerin analiz edilmesi ve yorumlanması için bilgisayar tabanlı yöntemlerin kullanılmasıdır. Bu alanda kullanılan teknikler, hastalıkların teşhis ve tedavisinde yardımcı olmak, anatomik veya fizyolojik bilgilerin elde edilmesini sağlamak ve tıbbi görüntülerin kalitesini iyileştirmek gibi amaçlarla kullanılır. Tıbbi Görüntüleme Modaliteleri Röntgen Görüntüleme Röntgen görüntüleme, elektromanyetik radyasyon kullanarak vücudun iç yapısını görüntülemek için kullanılan bir görüntüleme tekniğidir. Bu yöntemde, X-ışınları kullanılarak dokuların farklı yoğunluklarına bağlı olarak oluşan…
Veri bilimi, büyük miktardaki verileri analiz etmek, işlemek ve anlamlandırmak için istatistiksel ve matematiksel yöntemler ile makine öğrenimi tekniklerini kullanarak bilgi çıkarma işlemini gerçekleştiren bir disiplindir. Bu alanda çalışan veri bilimciler, verileri toplama, temizleme, analiz etme ve yorumlama aşamalarını içeren bir süreç takip ederler. Bu süreçte veri tabanı yönetimi, önemli bir yer tutar. Veri tabanı yönetimi, veri yönetimi süreçlerini içeren bir alandır. Bu alanda kullanılan veri tabanı sistemleri, bir fiziksel veritabanı, bir veritabanı yönetim sistemi (DBMS) ve bir güvenlik sistemi içerir. Bu sistemler, verilerin tutulduğu bir fiziksel veritabanı sunucusu üzerinde işlem yaparlar ve veri tabanı kullanıcılarına verilere erişim ve sorgulama…
Bitcoin, sanal veya kriptografik para birimi olarak adlandırılan para biriminin ilk örneğidir. Başlangıçta yalnızca çevrimiçi oyun platformlarında kullanılan Bitcoin, birçok satıcı tarafından bir ödeme birimi olarak kabul edildiğinden ve bazı bileşenlerin ekosisteminde geliştiği için giderek popüler hale gelmiştir. Sanal bir para birimi olarak Bitcoin, bazı güvenlik sorunlarını gidermek için Bitcoin web’deki herkese açık, şifreleme algoritması ile çalışan ve Blockchain adlı bir kayıt defteri temelinde üretilmektedir. Bitcoin’in arkasındaki teknoloji Blockchain, şeffaflığı ve güvenilirliği sayesinde özellikle finansal kurumları ve hükümetleri kendine çekmektedir (Dulupçu vd. 2017: 2241). Madencilik (Mining) Firmaları: Bu şirketler, uygulamaların güvenliğini kuvvetlendirmek için gerekli matematiksel uygulamalar için hesaplamalı bir güç…