Geçtiğimiz günlerde Facebook’un CEO’su Mark Zuckerberg “Facebook Connect 2021” adlı etkinlikte şirketin ismi ve yeni planları hakkında bir dizi önemli açıklamada bulundu. Zuckerberg; Facebook, WhatsApp, Instagram, Oculus ve Messenger platformlarının “Meta” adlı yeni çatı şirket altına girdiğini açıkladı.[1]
İsim Değişikliğinin Nedeni
Facebook’un sadece bir sosyal medya şirketi olarak görüldüğünü belirten Zuckerberg, şirketin birçok alana odaklandığını fakat Facebook isminin tek başına bu alanları temsil etmesinin mümkün olmadığını söyledi. [2]
Bunun dışında değişimde özellikle son birkaç yıldaki Cambridge Analytica olayı, Facebook veri skandalları gibi olumsuz durumların etkili olabileceği belirtilmekle beraber yeni neslin gözünde Facebook’un isminin orta veya ileri yaştaki insanların kullandığı bir uygulama olması[3] ve çatı şirketin isminin Facebook olması durumunda bu olumsuz etkinin diğer şirketlerin imajını da etkileyebileceği fikirleri de birçok yerde konuşulmakta.
Çatı Şirket Meta Hangi Şirketleri ve Uygulamaları Barındırıyor?
Meta şu anda Facebook App, WhatsApp, Instagram, Messenger, Oculus, Workplace, Novi, Portal’ı bünyesinde barındırıyor.
Facebook Uygulaması Artık Olmayacak Mı?
Facebook’un yeni adının “Meta” olarak değiştirilmesi uygulamanın varlığının devam edip etmeyeceği hakkında bazı kafa karışıklıklarına yol açtı. Fakat bu değişim sadece çatı isminde oldu. Önceden çatı şirketin adı Facebook iken uygulamanın adı Facebook App olarak ayrılıyordu ve şirket ismi uygulama ile özdeşleşmişti.
Şimdi ise çatı şirketin adı “Meta”, uygulamanın adı da “Facebook”.
Metaverse Nedir?
Kelime anlamı gerçeğe yakın sanal dünya denebilecek Metaverse bundan sonra teknolojik bir devrim sayılan sanal dünyanın Meta açısından yeni adı oldu. Şirket, Metaverse adını verdiği sanal dünyanın geleneksel internetin yerine geçeceğini hedeflediğini açıkladı.
Artırılmış Gerçeklik (AR) ve Sanal Gerçeklik (VR) teknolojilerini birleştiren Metaverse, kullanıcılara sanal dünyada birçok şeyi gerçekleştirme imkânı veriyor. Bu imkânlar sadece sanal dünyada seyahat etmek, insanlarla vakit geçirmek değil; kurumsal amaçlarla da kullanılabilecek.
Covid-19 salgını ile okullarda, üniversitelerde, iş dünyasında ve buna benzer yerlerde kullanılan Zoom Meetings, Google Meets, Microsoft Teams gibi uygulamalar görüşmelerin sadece yüz yüze değil çevrimiçi de yapılabileceğini tüm dünyaya gösterdi. İşte bu mantığın sanal gerçeklik hali Metaverse de bu etkileşimi VR ve AR ile güçlendirme hedefi taşıyor.
Metaverse insanların yalnızca başka ortama sanal olarak gidebileceği bir uygulama değil. Sosyal medyanın devi olan Meta (eski adıyla Facebook Inc.), sanal gerçeklik ile sosyalleşmenin de yeni boyutlara ulaşacağını açıkladı. Hâlihazırda Instagram, Facebook, WhatsApp, Messenger gibi uygulamalardan dolayı sosyal medya adına altyapısı devasa boyutta olan şirketin bunu gerçekleştirmesi zor görünmüyor.
Bu gelişmelerin ötesinde Metaverse ile NBA maçı izlemek, başkasının sizi bir ortama davet etmesi, kullanıcıların Avatar oluşturması, kullanıcıların birbirine arkadaşlık isteği göndermesi mümkün olacak.[4]
Mark Zuckerberg açıklamasında ayrıca Metaverse ile gelecek on yılda bir milyar insana ulaşma, yüz milyarlarca dolar büyüklükteki dijital ticarete ev sahipliği yapma, milyonlarca geliştiriciye iş desteği sağlama hedeflerinin olduğunu söyledi.[5]
Metaverse Tanıtım
Twitter’da Meta (@Meta) hesabındaki tanıtım videosunda Metaverse’ün yapabilecekleri anlatılırken bilim kurgu yazarı Arthur A. Clarke’ın 1964 yılında internet hakkında yaptığı konuşmadan yaptığı alıntı; Metaverse’ün, daha geniş anlamda sanal gerçeklik ve ilerisinin eskiden gelen bir yenilik çizgisinde hareket ettiğini gösteriyor:
Ayrıca Meta’nın bu dönüşümü, teknoloji sektöründe yalnızca bir isim değişikliğinden ibaret değil, daha geniş ölçekte dijital etkileşim paradigmalarının değişeceğine işaret ediyor. Metaverse vizyonu, internetin mevcut 2D etkileşim yapısından 3D, hatta çok boyutlu bir deneyim ekosistemine geçişi hedefliyor. Bu bağlamda, AR ve VR teknolojilerinin yanı sıra yapay zekâ, blokzincir tabanlı dijital varlıklar (NFT’ler) ve bulut bilişim altyapıları da bu yeni ekosistemin temel bileşenleri arasında yer alıyor. Meta, kullanıcıların yalnızca içerik tüketicisi değil, aynı zamanda içerik üreticisi ve ekonomik ekosistem katılımcısı olmasını planlıyor.
Ekonomik açıdan, Metaverse’ün gelecekte trilyon dolarlık bir pazar oluşturabileceği öngörülüyor. Sanal mağazalar, dijital etkinlikler, uzaktan çalışma alanları ve sanal eğitim kampüsleri gibi kullanım alanları, hem bireysel hem de kurumsal gelir modellerinin çeşitlenmesine yol açacak. Örneğin, sanal bir konser biletinin satışı, fiziksel mekân sınırlarının ortadan kalkması sayesinde milyonlarca izleyiciye ulaşabilecek. Aynı şekilde, sanal ofisler ve toplantı alanları, küresel iş gücünün daha esnek ve düşük maliyetli bir şekilde çalışmasına olanak tanıyacak.
Teknolojik altyapı açısından bakıldığında, bu vizyonun gerçekleşebilmesi için yüksek hızlı internet bağlantıları, düşük gecikmeli veri iletimi ve güçlü işlem gücüne sahip cihazlar kritik öneme sahip. 5G ve gelecekteki 6G ağlarının yaygınlaşması, bulut tabanlı render teknolojilerinin gelişmesi, Metaverse deneyiminin kitlelere ulaştırılmasında belirleyici olacak. Meta’nın bu noktada yalnızca donanım (Oculus Quest serisi gibi) değil, yazılım ve altyapı geliştirmelerine de yoğun kaynak ayırması bekleniyor.
Gizlilik ve güvenlik boyutunda ise yeni riskler gündeme geliyor. Metaverse, kullanıcıların yalnızca yazılı veya görsel değil, hareket, ses, hatta biyometrik verilerinin toplanmasını gerektirecek. Bu durum, mevcut sosyal medya platformlarındaki veri güvenliği tartışmalarını daha da derinleştirebilir. Regülasyon kurumlarının, sanal dünyada kullanıcı haklarını ve veri korumasını güvence altına almak için yeni yasal çerçeveler geliştirmesi gerekecek.
Sosyal etkiler açısından, Metaverse’ün sanal sosyalleşme biçimlerini radikal şekilde değiştirmesi bekleniyor. Fiziksel mesafelerin önemsizleşmesi, farklı ülkelerden insanların aynı sanal ortamda etkileşime girmesini kolaylaştıracak. Ancak bu durum, “gerçeklikten kopma” veya “dijital bağımlılık” gibi psikolojik ve toplumsal sorunların da artmasına neden olabilir. Bu nedenle, sağlıklı kullanım alışkanlıklarının teşvik edilmesi önem kazanacak.
Sonuç olarak, Meta’nın Metaverse stratejisi yalnızca bir ürün lansmanı değil, internetin evriminde yeni bir aşamanın başlangıcı olarak değerlendiriliyor. Bu vizyonun başarılı olup olmayacağı, hem teknolojik altyapının gelişme hızına hem de kullanıcıların bu yeni dijital dünyaya adapte olma isteğine bağlı olacak. Önümüzdeki on yıl, sanal ve fiziksel dünyanın entegrasyonunun hızlandığı, yeni ekonomik modellerin ve toplumsal etkileşim biçimlerinin şekillendiği bir dönem olabilir.
[1] Everything Facebook revealed about the Metaverse in 11 minutes | CNET | YouTube
[2] Facebook’un yeni ismi ve logosu açıklandı! | ShiftDelete.Net
[3] Facebook, adını neden Meta yaptı? Metaverse nedir? (Gece yarısı acil video) | Hakkı Alkan | YouTube
[4] Facebook sanal evrenini duyurdu: Metaverse | ShiftDelete.Net
[5] Facebook changes company name to Meta | Salvador Rodriguez | CNBC
