Gerçek hayatta işsizliğin iktisadi maliyeti – GDP açığı, doğal işsizlik haddini aşan her ilave yüzde bir işsizliğin reel GDP’nin doğal GDP’nin yüzde kaç altına inmesine yol açtığına bağlı olarak değişir. Bu anlamda Arthur Okun’un yaptığı bir çalışmaya göre, ABD ekonomisinde doğal işsizlik haddini aşan her ilave yüzde birlik işsizlik, reel GDP’nin doğal GDP’den yüzde iki buçuk küçük olmasına yol açar. Bu durum Okun Kuralı olarak ifade edilir ve aşağıdaki şekilde gösterilir;
Bu denklemde GDP ifadesi doğal GDP’yi, ifadesi ise reel GDp’yi göstermektedir. Örneğin Türkiye ekonomisinde 2019 yılında işsizlik haddinin U = %8, doğal işsizlik haddinin Un= %6 olduğu ve doğal işsizlik haddini aşan her ilave %1 işsizliğin ABD ekonomisinde olduğu gibi Türkiye’de de reel GDP’nin doğal GDP’den %2.5 küçük olmasına yol açtığı kabul edilirse, 2019 yılında GDP açığının % -5 olduğu, 2019 yılında reel GDP’nin doğal GDP’den %5 küçük olduğu sonucuna ulaşılır.
Yukarıdaki Okun kuralı denklemi GDP için çözülerek aşağıdaki gibi de yazılabilir;
Bu denkleme göre hayali bir ekonomide 2019 yılında reel GDP 100 TL ve bir önceki denkleme göre hesaplanan GDP açığı % -5 ise, GDP* = 105.2 TL’dir.
Okun kuralı bazen büyüme hızı G biçiminde ifade edilir. Bu anlamda Okun kuralını reel GDP büyüme hızı g* ve doğal GDP büyüme hızı ile gösterecek olursak aşağıdaki şekilde ifade edilir;
g = g* – 2.5Δu
Δu terimi işsizlik haddini göstermektedir. İşsizlik haddinin değişmemesi Δu = 0 halinde reel GDP büyüme hızı doğal GDP büyüme hızına eşit olur: Δu = 0, g = g*
Buna karşılık işsizlik haddi pozitif olduğunda, reel GDP büyüme hızı doğal GDP büyüme hızından küçük olur: Δu > 0 , g < g* Örneğin, doğal büyüme hızının g* = %4 olduğu bir ekonomide 2019 yılında işsizlik haddi %1 artmış ise, 2019 yılı reel GDP büyüme hızı %1.5 olur. Bu örnekte işsizlik haddi %1 yerine %2 artmış olsaydı, 2019 yılı reel GDP büyüme hızı % -1 olurdu.
Diğer taraftan yukarıda yapılan açıklamalardan hareketle, GDP açığının daima pozitif olduğunu ( GDP haddinin daima 100’den küçük olduğunu ) düşünmemek gerekir. Çünkü doğal işsizlik haddinin işsizlik haddine eşit olduğu ekonomide işi olan kişilerin aşırı çalışmaları ( örneğin günde 8 saat yerine 15 saat çalışmaları) sonucu, reel GDP doğal GDP’nin üstüne çıkabilir ve dolayısıyla da GDP açığı negatif bir değere ( GDP haddi 100’den büyük bir değere) sahip olabilir. Doğal GDP’yi reel GDP’nin ulaşabileceği maksimum değer olarak algılamamak gerektiğini ifade eden bu husus hesaba katıldığında, doğal GDP, işsizlik oranına eşit olduğunda ve emek normal düzeyde çalıştırıldığında üretilebilecek reel GDP diye yeniden tanımlanabilir.
