Yazar: Ibrahim Mesut

Fedakarlık haddi, bir ekonomide enflasyonu yüzde 1 düşürmek için o dönemin doğal hasılasının yüzde kaçından fedakarlık etmek gerektiğini ifade eden rakamdır. Örneğin bir ekonomide belirli bir yılda enflasyonun yüzde 2 düşmesi o yıl hasılanın doğal hasıladan yüzde 10 küçük olmasına yol açmışsa, fedakarlık haddi beşe eşittir. Benzer bir biçimde bir ekonomide enflasyon haddi dört yıl sonra yüzde 20 ‘den yüzde 14 ‘e düşmüş ve dört yıllık dönemin birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü yıllarında hasıla doğal hasılanın sırasıyla % 9, % 6, % 5 ve % 4 altına inmiş ise, fedakarlık haddi % 4 ‘tür: Söz konusu dönemde enflasyonu yüzde 1…

Farksızlık eğrileri kişilerin çalışma ve  boş zaman arasındaki fayda maksimizasyon tercihlerini inceleyerek teorize eder. Bir ekonomide çalışabilecek durumunda m sayıda kişiden j ‘ninci kişi, belirli bir dönemde sahip olduğu toplam zamanı çalışmak ve boş zaman arasında faydasını maksimize edecek biçimde dağıtır. Klasik modelde para hayalinin veya yanılgısının olmadığı (iktisadi ajanların kar ve fayda maksimizasyonunu parasal değişkenler üzerinden değil reel değişkenler üzerinden gerçekleştirdiği ) varsayıldığından, klasik modelde çalışabilecek durumda olan bir kişinin belirli bir dönemde sahip olduğu toplam zamanı reel gelir ( nominal gelirin mal cinsinden değeri ) ve boş zaman arasında maksimum fayda elde edecek biçimde dağıtması söz konusudur. Çalışabilecek…

Birinci derece fiyat farklılaştırması monopol piyasa analizlerine ilişkin bir konudur. Monopol piyasasında bir firma ürettiği her ürünün farklı birimlerini farklı fiyatlardan satar. Böyle bir piyasada firmanın her tüketiciye farklı fiyat uygulamasına birinci derece fiyat farklılaştırması veya tam fiyat farklılaştırması denir. Birinci derece fiyat farklılaştırmasında monopolcü firma, ürettiği malı satın almak isteyenlerle teker teker görüşür ve ürettiği her ürünün farklı birimlerini o birime en yüksek fiyatı veren tüketiciye satar. Bir ekonomide piyasa talep eğrisi tüketicilerin her birim ürün için ödemeye razı oldukları en yüksek fiyat düzeylerinin  ( talep rezervasyon fiyatlarının ) geometrik yerine tekabül ettiği hatırlanırsa, birinci derece fiyat farklılaştırması, monopolcü…

Baumol – Tobin Para Talep Modeli, İkinci Dünya savaşı sonrası dönemde Amerikalı iktisatçılar William Baumol ve James Tobin tarafından sırasıyla 1952 ve 1956 yıllarında birbirlerinden bağımsız bir şekilde geliştirimiştir. Baumol – Tobin modelinin çıkış noktasını,  kişilerin ve firmaların Keynes ‘in likidite tercihi teorisinden farklı olarak işlemler – ihtiyat – spekülasyon saikleriyle para talep etmek yerine, sadece işlemler saikiyle para talep etmeleri oluşturur. Keynes ‘in likidite tercihi teorisinde her ayın başında 100 TL tutarında bir gelir elde eden ve bu geliri ay boyunca muntazam bir biçimde harcayan bir kişinin talep ettiği ortalama para miktarı ( 100 TL + 0TL ) /…

Arz şokları nedir? Piyasa aksaklıklarına dayalı analizlerde kısa dönem toplam arz eğrisinin türetilmesinde, kısa dönemde hasıla düzeyinin emek miktarına bağlı olduğu – emeğin tek değişken girdi olduğu ve dolayısıyla da üretim maliyetinin ücret düzeyine bağlı olarak değiştiği kabul edilir. Oysa gerçek hayatta üretim sürecinde emek yanında başka girdiler de kullanılır. Ara malların fiyatları örneğin yükselince, üretim fonksiyonu aşağıya doğru kayar ve böylece emeğin marjinal ürün değeri düşer bu durumda emek talep eğrisi aşağıya doğru kayar. Emek talep eğrisinin aşağıya doğru kayması kısa dönem toplam arz eğrisinin yukarı doğru kaymasına yol açar. Bu durum aşağıdaki grafikte gösterilmiştir; Grafikte ekonomi başlangıçta P(0),…

Arz, üretim sonucunda ortaya çıkan mal miktarıdır. Arz (S) harfi ile gösterilir ve arz eğrisi pozitif eğimlidir. X malı arzını etkileyen unsurlar; (ceteris paribus) Fiyat, teknolojik gelişmeler, sübvansiyon ile aynı yönlü; girdi fiyatları, diğer ürünlerin fiyatları ve vergiler ile negatif yönlü bir ilişki söz konusudur.  Yani bir malın fiyatı artınca o malı üreten firmanın karı ve dolayısıyla da satmak istediği mal miktarı da artar. Girdi fiyatları yükselince üretici maliyeti karşılayabilsin diye fiyatlar artar. Teknolojik gelişme, firmanın karının ve bununla birlikte üretmek istediği mal miktarının artmasına yol açar. X malı üretimini etkileyen bir diğer unsur ise diğer malların fiyatlarıdır. X malının…

ChatGPT başta olmak üzere Yapay Zekâ son 20 yıldır hayatımızın her alanına ulaşan bir kullanım alanı buldu. Klasik matematiksel ve istatistiki yöntemlerin aksine “Öğrenebilen” birçok model metin işleme, görüntü işleme, veri üretme, tahmin, karar destek sistemleri gibi bir çok alanda yaygın olarak geliştirilmeye ve kullanılmaya başlandı. Fakat son 20 yılda atılan “….hızlı gelişen yapay zeka teknolojileri ….” İle başlayan giriş cümlelerini bir anda çöp eden yeni bir oyucu OpenAI tarafından sahaya sürüldü “ChatGPT” ChatGPT ilk hizmete sunulduğunda hepimiz onun sadece İngilizce için iyi eğitilmiş bir dil modeli olduğunu düşünüyorduk. Tıpkı klasik kelime gömmeleri yaklaşımından bir hayli uzaklaşıp metin madenciliğine yeni…

Arz esnekliği, bir maldan arz edilen miktarın o malın fiyatındaki değişmelere olan duyarlılığına denir. Arz esnekliği bir maldan arz edilen miktardaki yüzde değişmenin o malın fiyatındaki yüzde değişmeye oranına eşittir. Bu sebeple aşağıdaki gibi ifade edilebilir; X malı için arz esnekliği X malından arz edilen miktarın X malının fiyatındaki her %1lik değişme için % kaç değiştiğini gösterir. e(S) > 1 olduğu duruma esnek arz denir (S1). X malından arz edilen miktarın X malının fiyatından daha yüksek oranda değişmesi şeklinde yorumlanır. e(S) < 1  olduğu duruma esnek olmayan arz denir (S2). X malından arz edilen miktarın X malının fiyatından daha düşük…

Python , Amsterdam’da Guido Van Rossum tarafından 1989 yılında geliştirilmeye başlanmış olan bir programlama dildir. İlk sürümü, 1991 yılında CWI (Centrum Wiskunde & Informatica) tarafından yayınlanmıştır. Python ismi, Guido Van Rossum’un hayranı olduğu İngiliz komedi grubu “Monty Python”ın “Monty Python’s Flying Circus” adlı gösterisinden gelmektedir. Python, yorumlanan ve dinamik bir programlama dili olup, temel olarak nesne tabanlı programlama yaklaşımlarını desteklerken, aynı zamanda belli bir oranda fonksiyonel programlamayı da destekler. Python’ın ana gerçekleşimi, Python Yazılım Vakfı tarafından yönetilmekte olup, C dili kullanılarak özgür ve açık kaynak kod mantığı altında geliştirilmiştir ve Python’ın fikri mülkiyet haklarını korumaktadır. Python, kolaylığı ve geniş standart…

Python 3.11.3 ‘i bilgisayarımıza kurmak için ilk olarak şuradan indirme sayfasına gidelim. İşletim sistemimize uygun olan dosyayı indirerek kuruluma başlayalım. İlk olarak bilgisayarımıza Python’ı tanıtmak için “Add Python 3.11.3 to PATH” seçeneğini işaretliyoruz. “Customize Installation” diyerek Python’ı kurmak istediğimiz yeri söylüyoruz. “Install” diyerek bilgisayarımıza Python’ı kuralım. Python Yorumlamalı Arayüzüne Ulaşmak İlk olarak , cmd’ye gidelim ve python komutunu çalıştıralım. Karşımıza gelen arayüz Python’ın yorumlamalı arayüzüdür. Burada Python kodlarını test etmek için kullanabiliriz. Python’ın yorumlamalı arayüzüne , Python’la beraber gelen “Python Idle” sayesinde de erişebiliriz. Burada da aynı şekilde Python kodlarımızı test edebiliriz. Python 3.11’in Özellikleri Python 3.11.3, Python programlama dilinin…