Close Menu
    Facebook X (Twitter) Instagram
    DataKapital Blog
    Facebook X (Twitter) Instagram
    • İş
      • İş İstihbaratı
      • İş Kültürü
      • Sektörler
      • Şirketler
    • Ar-Ge
      • Büyük Veri
      • Makine Öğrenimi
      • Veri & Analitikler
      • Yapay Zeka
    • Bilişsel Çalışmalar
      • Davranışsal Bilimler
      • Karar Verme
      • Semantik
    • Çevre
      • Enerji
      • Karbon Emisyonu
      • Sürdürülebilirlik
    • Finans
      • Kişisel Finans
      • Özel Sermaye
      • Risk Sermayesi
      • Yatırım Fonları
    • Geleceğe Dair Çözümler
      • Fikirler
      • Kurgusal Analiz
    • İktisat
      • Makro İktisat
      • Metodoloji
      • Mikro İktisat
    • Jeopolitik
      • Dünya
      • Türkiye
    DataKapital Blog
    Anasayfa » Dijital İş İstihbaratında Semantiğin Önemi
    İş İstihbaratı

    Dijital İş İstihbaratında Semantiğin Önemi

    Ahmet ToprakYazar : Ahmet Toprak22 Ağustos 2022Güncelleme : 12 Mart 2023Yorum yapılmamış4 Dakika
    Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr WhatsApp VKontakte Email
    anlambilim, dijital iş istihbaratı
    Paylaş
    Facebook Twitter LinkedIn Pinterest Email

    Anlama ilişkin sorunlar dilbilimi olduğu gibi felsefe, mantık, ruhbilim, toplumbilim, vb. dalları da çok yakından ilgilendirir. Dijital dünyada interdisipliner bir alan olarak çalışan iş istihbaratı (business intelligence) için de durum böyledir.

    Anlambilim, anlam bilimi ya da semantik; dilde anlamları inceleyen bilim dalıdır. Anlam bilimi felsefî / mantıksal ve dilbilimsel olmak üzere iki farklı açıdan ele alınır.

    Felsefî ya da mantıksal yaklaşım; göstergeler (Bir şeyi belirtmeye yarayan şey, belirti, işaret) ya da kelimeler ile bunların göndergeleri (Bir göstergenin belirttiği varlık ya da nesne) arasındaki bağlantıya ağırlık verir ve adlandırma, düz anlam, yan anlam, doğruluk gibi özellikleri inceler.

    Dilbilimsel yaklaşım zaman içinde anlam değişiklikleri ile dilin yapısı, düşünce ve anlam arasındaki karşılıklı bağlantı gibi konular üstünde durur.

    Bir başka deyişle göstergelerin anlamlarının ilişkin olduğu bilim veya teoriye anlam bilimi veya semantik denir.


    anlambilim, dijital iş istihbaratı

    Anlambilim, gösterge biliminin bir alt dalıdır. Bu bilime ait bazı kavramlar konunun anlaşılması bakımından önem arz etmektedir:

    Gösterge; kendisinden başka bir şeye işaret eden, başka bir şeyin temsili olan ve yorumlanabilen her türlü cisim, durum veya olaydır.

    Boyutları

    1. Görüngü

    Görüngü, göstergenin işaret ettiği olgudur. Dilsel olarak bütün kelimeler birer görüngüdür ve iletişimde bir imgeyi aktarmak için kullanılan görüngü, içeriği (anlamı) taşıyan unsurdur.

    Birbirinden farklı görüngüler eş anlamlı kelimelerin olmadığı durumda da aynı içeriği taşıyabilirler. Örneğin ifade olarak “İstanbul” ile “Türkiye’nin kalbi” görüngüleri, aynı içeriğe sahip olsalar da vurguları farklıdır.

    • İmge

    İmge; göstergeye ait olan anlamdır yani gösterilendir. Göstergenin içeriği ve değeri de bu boyuttadır. Görüngülerde olduğu gibi, birden fazla imge tek bir görüngüye ait olabilir. Bu durumda görüngü çokanlamlıdır.

    Kısaca harfler (okunan, yazılan) ve sesler (duyulan, söylenen) görüngü boyutuyken; ima edilen ve zihinde canlanan ise imge boyutudur.

    Semantiğin Kapsamı

    Dil biliminin alt alanı olan semantik, dilsel göstergelerin anlamını araştırır.

    Dilsel göstergeler sözlü ve yazılı biçimlerle ilgili olan bütün ifadelerdir. Bu bağlamda morfemler (biçim birimi) en küçük göstergelerdir. Daha büyük göstergeler kelimelerdir, bunu ise cümleler, cümleler ve metinler takip eder. Bütün bu birimler “gösterge” görevini yerine getirir. Aslında dilbilimsel semantiğin araştırma nesnesi morfem ve kelimelerdir.

    Semantiğin Türleri

    Yeterliliğe dair herhangi bir iddiaya sahip olmak için semantik teori en az üç koşulu yerine getirmelidir: 1- Herhangi bir dil için kelime anlamının ve cümle anlamının doğası bilinmeli ve bunlar arasındaki ilişkinin doğası açıklanmalıdır. 2- Kelime veya cümle olarak dilin farklı formlarındaki belirsizlik (müphemiyet) öngörülebilir olmalıdır. 3- Bir dilin kelimeleri ve cümleleri arasındaki sistematik ilişki karakterize edilmeli ve açıklanabilmelidir. Bir başka deyişle zıtlıkların, gerektirimlerin, mantıksal içeriklerin, eş anlamlılığın vb. bağının sarih bir tarifi verilmelidir.[1]


    anlambilim, dijital iş istihbaratı

    Bilişim bilimi içerisinde semantik

    Bilişim bilimi içerisinde semantik, mantıksal semantiğin uygulamasıdır. Burada biçimsel programlama dilleri için söz diziminin yanı sıra biçimsel bir semantik tanımlanmaktadır. Bu semantik öngörülebilirlik (hesaplanabilirlik) kuramı, hesap karmaşıklığı kuramı ve özellikle de bilgisayar programlarının doğrulanması (kusursuzluk) alanlarındaki kullanımlarda bulunmaktadır.

    Dijital İş İstihbaratında Semantik

    Veri işleme yoluyla bilgi ortaya çıkaran iş istihbaratı araçları; yazılı, görsel, işitsel araçlardan birçok şekilde yararlanır.

    Duygu Analizinde (Sentiment Analysis) Semantik

    Duygu analizi, birtakım yollarla hedef kişinin veya kitlenin duygu durumunun ortaya çıkarılmasıdır. Bu analiz metodunda doğal dil işleme (NLP: Natural Language Processing) önemli bir yere sahiptir. Yazılı veya yazıya dökülen materyallerde anlamların nereye gittiği belli kriterlere göre değerlendirilir.

    Türkçe duygu analizlerinde en çok karşılaşılan sorunların başında ironiler gelmektedir. Dildeki mecazların fazlalığı, analiz yapan makinelerin birçok kez yanılmasına sebep olur. Örneğin “Ekonomi bu yatırımlardan sonra patlayacak.” cümlesinde tek başına “patlamak” fiili anlamsal açıdan olumsuz çağrışım yapsa cümle içindeki kullanımı ekonominin yükselişe geçeceğini gösterir ki bu da olumlu anlama sahiptir.

    Sosyal Medya Analizlerinde Semantik

    Sosyal ağlarda üretilen içerikler insan bazında olduğu gibi yer, zaman bakımından da yapılan analizlerin konusudur. İçeriklerin duygu durumu, kullanılan ifadelere göre yorumlanır ve kapsamlı bir analiz meydana gelir.

    Referanslar

    [1] Ruth M. Kempson, Semantic Theory, Cambridge University Press, New York, 1992, s. 4.

     

    Anlambilim Dijital İş İstihbaratı Sentiment Analiz
    Paylaş. Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr WhatsApp Email
    Önceki İçerikAvrupa’da Havacılık Sektörü – Ağustos 2022
    Sonraki İçerik Datakapital KOSGEBin Ür-Ge Teşvik Programına Kabul Edildi

    Benzer İçerikler

    Twitter Kullanıcılarının %85'i En Yukarıda

    Datakapital : Twitter Influencer Modülleri

    13 Aralık 2023
    BERT ve sentiment analiz

    ChatGPT’nin Sentiment Analizde Kullanımı

    7 Nisan 2023
    Sherman Kent, stratejik istihbarat

    İş İstihbaratı ve Semantik Sorunlar : Intelligence, İstihbarat mı?

    22 Mart 2023
    Raks Holding Neden İflas Etti?

    Teknoloji Şokları Üzerine Bir İnceleme : Raks Holding İflas Süreci

    21 Mart 2023
    Yorum Yap Cancel Reply

    Güncel yazılar

    Borsa İstanbul FK Oranları
    Katılım Endeksi Hisseleri (XKTUM) – F/K Oranları Nisan 2025
    22 Nisan 2025
    Türkiye'de enflasyon
    Enflasyon Neden Düşmedi? Türkiye Ekonomisi’nde Politika Hataları ve Riskler
    17 Nisan 2025
    Datakapital Etki skoru hesaplama yöntemi influencer
    Datakapital Beta 1.01 Güncelleme Notları
    16 Nisan 2025
    Tuprs Hisse Sentiment Analizi
    TUPRS – Tüpraş Hisse Analizi – 9 Nisan 2025
    9 Nisan 2025
    • Facebook
    • Twitter
    • Instagram
    • YouTube

    Popüler yazılar

    Borsa İstanbul FK Oranları Finans
    Katılım Endeksi Hisseleri (XKTUM) – F/K Oranları Nisan 2025
    Yazar : Hakan Kara22 Nisan 20250

    2025 yılı birinci çeyrek bilançoları açıklanmadan önce Katılım Endeksi hisseleri (XKTUM) F/K oranlarını, özkaynak ve…

    Türkiye'de enflasyon

    Enflasyon Neden Düşmedi? Türkiye Ekonomisi’nde Politika Hataları ve Riskler

    17 Nisan 2025
    Datakapital Etki skoru hesaplama yöntemi influencer

    Datakapital Beta 1.01 Güncelleme Notları

    16 Nisan 2025
    Tuprs Hisse Sentiment Analizi

    TUPRS – Tüpraş Hisse Analizi – 9 Nisan 2025

    9 Nisan 2025

    Hakkımızda

    Datakapital A.Ş alternatif veri kaynaklarını, makine öğrenimi disiplinleriyle işleyerek kullanıcılar için çeşitli alanlarda veri bazlı karar destek sistemleri üretir. Alternatif veri vurgusu firmanın vizyonunu belirgin bir şekilde ortaya koyan önemli bir detaydır. Araştırma alanı fark etmeksizin konuya her zaman doğrusal ve konvansiyonel olmayan verileri tespit ederek ve bunları merkeze alarak yaklaşmaya çalışırız.

    Güncel yazılar

    Borsa İstanbul FK Oranları

    Katılım Endeksi Hisseleri (XKTUM) – F/K Oranları Nisan 2025

    22 Nisan 2025
    Türkiye'de enflasyon

    Enflasyon Neden Düşmedi? Türkiye Ekonomisi’nde Politika Hataları ve Riskler

    17 Nisan 2025

    Kategoriler

    • İktisat
    • Ar-Ge
    • İş
    • Finans
    • Bilişsel Çalışmalar
    • Çevre
    • Jeopolitik
    • Geleceğe Dair Çözümler
    Facebook X (Twitter) Instagram Pinterest
    • DataKapital
    • Bist
    • Raporlar
    • Blog
    • Fikri Haklar
    • Hakkımızda
    • İletişim
    © 2025 DataKapital

    Yukarıya yazın ve aramak için Enter tuşuna basın. İptal etmek için Esc tuşuna basın.

    Go to mobile version