Talep Nedir?

Talep, satın alma gücü ile desteklenen isteğe denir.  Tanımdan da anlaşılacağı üzere talep ve istek birbirlerinden farklı kavramlardır. Bir isteğin talep olabilmesi için o isteğin yeterli bir satın alma gücüyle desteklenmesi gerekir.  Satın alma gücüyle desteklenen istek ise ‘efektif talep’ olarak tanımlanır. Talep(demand) (D) harfi ile gösterilir ve talep eğrisi negatif eğimlidir. Ürünün kalitesi her zaman talebi etkilemez. X malı talebini etkileyen unsurlar;(ceteris paribus)

Fiyat ve talep arasında teorik olarak ters yönlü ilişki vardır. Yani fiyat artarsa talep azalır. Ancak gelir konusunda aynısını söylemek mümkün değildir. Gelir arttığında talebinde arttığı mallar vardır. Bu mallara üstün mallar denir. Gelir arttığında talebin azaldığı mallar da söz konusudur. Bu tarz mallara ise düşük mallar denir. İkame malın fiyatında ise hangisi daha ucuzsa o tercih edilir. Tamamlayıcı malın fiyatı düşerse talep artabilir. Buna benzin-araba örneğini verebiliriz. Benzin fiyatları düşerse araba talebi artar.

Bir tüketicinin belirli bir dönemde satın almak istediği X malı miktarının, malın fiyatına, tüketicinin gelirine, ikame ve tamamlayıcı malın fiyatına, tüketicinin zevk ve tercihlerine ve tüketicinin gelecekteki fiyat ve gelir beklentisine bağlı olduğunu ve dolayısıyla bu değişkenlerin biri ve yahut birden fazlası değiştiğinde satın alınmak istenen X malının miktarının da değişmesi ‘Bireysel Talep Fonksiyonu’ olarak adlandırılır.

Yukarıda da bahsedildiği üzere fiyat ve talep arasında ters yönlü bir ilişki vardır. Fiyat ve talep arasındaki bu ters yönlü ilişki kısaca ‘Talep Kanunu’ olarak adlandırılır. Aynı zamanda X malının fiyatının artması X malının ve diğer malların fiyatları arasındaki orana eşit olan nispi fiyatın artmasına yol açar. Bu şekilde düşünüldüğünde talep kanunu, bir malın nispi fiyatı arttığında o maldan talep edilen miktar azalır şeklinde de tanımlanabilir.

Sık sık karşımıza çıkan Talep Fiyatı kavramı ise, talep eğrisi üzerindeki her noktaya tekabül eden fiyat düzeyi, tüketicinin o noktada bulunan ilave malı satın almak için ödemeye razı olduğu maksimum fiyat düzeyidir.

Talep üzerinden statik analize itirazlar da vardır. Bu itirazlardan başlıcaları, talep gibi karmaşık bir konunun iki boyutlu statik bir analize indirgenemeyeceğidir. Örneğin hisse senedi piyasalarında fiyatı artan bir enstrümanın fiyatı arttığı için talebi de yükselebilir. Konut piyasasında bölgesel kalkınma gibi bir unsur vardır, normal şartlarda hiç konut yapılmamış bir yerde arsa fiyatları düşükken bile talep artmazken, imar başladığında fiyatların yükselmesiyle birlikte talep de artar vb. yine de aksiyom düzeyinde talep-fiyat ilişkisinin iktisatta geçerli ve uygulanabilir olduğu ortak bir makül kabüldür.