Yazar: Tan Haskol
Yeni ekonomi politikasının yaklaşık 10 aylık bir kritiğini oluşturduk. Daha önce tavsiye ettiğimiz mekanikler ve bunlara ilişkin öngörümlemeleri aşağıda okuyabilirsiniz. Daha Önce Tavsiye Edilen Yol Haritası Gerçekleşen 2023 son iki çeyreğinde büyüme %2’ye çekilerek talep zayıflatılır. Talep canlı seyretmiştir. 2023 yılı 3. çeyrek büyümesi: %5,5. 4. çeyrek büyümesi: %4. 2023 3. çeyrekte talep zayıflatıldıktan sonra, 4. çeyrekte kur artışı enflasyon artışının üzerine çıkarılır. Talep zayıfken, enflasyon kur artışını yakalayamaz. Kur, 2023 Haziran ve Temmuz aylarında %30 artmıştır. Artışın yarısı Haziran ayında 2 günde gerçekleşmiştir. Talep güçlü iken, ani kur artışları tamamıyla enflasyona geçmiştir. Kur artışının altında kalan enflasyonla, TL değer…
Yeni ekonomi modeli, Merkez Bankası Eylül 2020’de başladığı faiz artırımlarını Mart 2021’de sonlandırmasıyla ve 6 aylık bir bekle gör döneminden sonra Eylül 2021’de faiz indirimleriyle başladı. Bu defaki faiz indirimleri öncekilerden farklıydı. Enflasyon düşmediği, bilakis yükseldiği halde faiz indiriliyordu. Yeni ekonomik modelin uygulanması da böylelikle başlamış oldu. Faiz indirimleri Şubat 2023’e kadar devam etti. Politika faizi Şubat-Haziran 2023 döneminde %7 düzeyinde kaldı. Haziran 2023’te, politika faizinin tekrar yükseltilmeye başlamasıyla yeni ekonomi modeline de son verilmiş oldu. Eylül 2021 ile Haziran 2023 arasındaki 21 ayda faiz indirimleriyle, yatırımların artması amaçlanıyordu. Yatırımlar arttığında, ana akım yaklaşımda dahi enflasyonun düşebileceğini açıklamak mümkün olabilir.…
Türkiye’de enflasyonu ne yükseltti? Talep enflasyonu, maliyet enflasyonu, kur enflasyonu, arz enflasyonu gibi kavramlarla enflasyonun çıkış sebepleri ele alınıyor. Türkiye özelinde bunlardan hangileri geçerli? İktisatta sebepler ve sonuçlar iç içe cereyan ettiklerinden sıklıkla karışır. Bunun bir sebebi, hakkında fikir yürütülen olguyu incelemeden, daha önce incelenmiş benzer olduğu düşünülen bir olgu üzerinden hareket etmektir. Pandemi sonrasında, tüm dünyada enflasyon yükseldiğinde, gazeteleri 70’lerden kalma talep enflasyonu hakkında makaleler doldurdu. Yıl 2024, 50 sene içinde dünyada, emeğin örgütlenme gücü hiç olmadığı kadar zayıflamış. Güçlü bir ücret artışını sağlayabilecek hiçbir faktör kalmamış. Bunlar bir kenara, o gazeteleri okuyan herkes bunları hayatında rahatlıkla gözlemliyor. Yeni…
Karşılaştırmalı üstünlükler üzerinden, korumacılık ve liberalizasyon/deregülasyonun büyük tartışması, Türkiye için yerli otomobil olan TOGG özelinde tekrar alevlendi. Bu konudaki büyük stratejik problem şudur : Bir mal ve hizmeti gümrük duvarlarını kapatarak, korumacı önlemlerle içeride mi üretmeliyim? Yoksa gümrüğü serbest bırakarak ithalatla mı ikame etmeliyim? Bu sorulara makro ölçekte farklı ideolojik şablonlardan farklı cevaplar var. En akla yatkını ticaretin toplam işgücü tasarrufu üzerinden analizi olan ve yaygın olarak bilinen Ricardo’nun karşılaştırmalı üstünlükler teorisidir. İktisat ilgilisi pek çok insanın bildiği gibi karşılaştırmalı üstünlükler teorisi iki farklı ülkenin, farklı verimlilikle üreteceği ürünleri mübadele etmesi ile işgücü tasarruf etmesi fikrine dayanıyor. Diyelim ki bir…
SAGP ve Nominal GSYİH bir ülkenin ekonomik gücünü ölçmekte kullanılan iki ayrı parametredir ve hangi ölçümün daha isabetli olduğuna ilişkin farklı yaklaşımlar bulunmaktadır. Günümüzde Çin ve ABD arasındaki ekonomik mukayeselerde bu tartışma yeniden öne çıkıyor. Nominal metoda göre ABD ve Çin ekonomisi, ABD’nin önde olduğu bir senaryoda birbirlerine yakın görünürken, SAGP’a göre ölçümde Çin ekonomisi, ABD ekonomisinden neredeyse %20 daha büyük olarak ölçülüyor. Peki hangisi doğru ve fark temelde nereden kaynaklanıyor? Öncelikle rakamlara ve bunların arasındaki farklara bir göz atalım. Nominal ölçüme göre ABD ile Çin ekonomisi arasındaki fark 2023 yılı itibariyle %30’un üzerinde ABD’nin lehine görünüyor. Çin ekonomisi neredeyse…
Cari fazla vererek rezerv para statüsüne ulaşmak mümkün mü? ABD’nin dolar basarak cari açığını finanse etmesini adil bulmayan bir kesim var. Sanki çıkarma maliyeti olmayan bir altın madeniniz var gibi. ABD’nin rezerv para niteliğindeki dolarla büyük bir avantaja sahip olduğu düşünülüyor ama bu tek taraflı bir tercih değil. Başta Çin olmak üzere birçok ülke ABD’yi fütursuzca dolar basmakla suçlasa da hiçbirisi parasının rezerv para olmasını istemiyor. Bir ülke neden parasının rezerv para olmasını istemez? ABD gibi siz de paranızı basıp karşılığında mal ve hizmetler almak, cari açık vermek ister misiniz? Almanya ve Çin gibi ülkeler cari açık vermek istemezler. Cari…
RSI , Göreli Güç Endeksi (Relative Strength Index) 1978 yılında trader J.Welles Wilder tarafından geliştirilmiş bir teknik göstergedir. İlk olarak Wilder’in trading alanındaki en bilinen eseri olan Teknik Trading Sistemlerinde Yeni Konseptler kitabında tanıtılmıştır. Göreli güç endeksi temelde bir osilatördür. Osilatörler, genellikle belli bir trend kanalı ya da yatay aralık içerisinde aşırı alım, aşırı satım sinyalleri üreten teknik göstergelerdir. RSI’da fiyatın göreli değişimini ölçerek 0-100 değerleri arasında bir değer üretir. Genellikle 30 değerinin altı aşırı satıma işaret ederken ,70 değerinin üstü aşırı alıma işaret eder. Trader osilatörü destekleyici verilerle yorumlayarak bu sinyallere göre alım-satım kararı verebilir. Formülü RSI aşamalı olarak…
Sermaye teorisi kavramıyla, makro ekonomide arzın kısıtlarına ilişkin farklı bir bakış açısı sunmaya ve makro büyüklüklerin ölçüm yetersizliğine değinmeye çalışacağız. Sadece iktisat teorisi üzerine çalışanlar değil aynı zamanda yaşadıkları ülke için ya da küresel ölçekte toplumların: fakirlik, bölüşüm, kalkınma gibi iktisadı merkeze alan sorunlarına pratik çözüm üretmek isteyenler de, mevcut sorunlara yaklaşırken birbiriyle çelişen farklı bakış açılarını değerlendirmek durumunda kalıyorlar. Bahsedilen alan için teknik düzeyde sorunlar ve çözümlerin ele alındığı alan genellikle makro iktisat. Peki bu teorik düzlem sorunları ele almakta ve iktisadi hedefleri ölçmekte ne ölçüde açıklayıcı? Ölçüm, Sınırlar ve Büyüme Niteliği İki ayrı ülkenin makro politikasını belirlemeye çalışırken…
Datakapital’in Backtest yaklaşımındaki temel hedef alım-satım kararlarında kullanılan indikatörler, rasyolar, sentiment analiz ve haberler gibi verilerin tamamını standardize ederek birbiriyle mukayese edilebilir hale getirmektir. Elde edilen çıktılar getiri ve stres olmak üzere iki ana başlık altında toplanmıştır. Metodoloji ve Varsayımlar; Her işlemde test bakiyesinin tamamının alınıp satıldığı varsayılmıştır yani, getiriler ve kayıplar birleşiktir. 10.000 T.L başlangıç bakiyesi ile yapılan bir işlemin ardından pozisyon karla kapanıp bakiye 10.500 T.L olduysa bir sonraki işlem 10.500 T.L ile yapılmıştır. Stop loss veya take profit seçim menüsünde aksi belirtilmedikçe yoktur, pozisyon kapatma için karşı sinyal beklenir. Açığa satışlar ya da kredili satışlar yoktur. Tüm…
İlginç bir biçimde dünya üzerindeki her banka döviz basma faaliyeti yapabilir, Türkiye’deki bankalarda bunu yapabilir demiştik. Basılan dövizin adı döviz mevduatıdır. Bankalar her kredi verdiklerinde ortaya yeni döviz mevduatı çıkar. Döviz kredileri üzerindeki kısıtlar Türkiye’de bankaların döviz basmalarını engelledi. KKM bu sürecin devamında bir ihtiyaç olarak ortaya çıktı. Döviz kredilerinden açılan boşluğu doldurdu. Muhasebe kayıtları üzerinden döviz nasıl basılır, göstereceğiz. Her kayıt çift atılır. Atılan her kayıt bilançonun aktifini veya pasifini etkiler. İlk kayıta borç, ikinci kayıta alacak denir. Borç kaydında, bir aktif hesap artar veya pasif hesap azalır. Alacak kaydında ise tam tersi bir pasif hesap artar veya aktif…