Yazar: Tan Haskol

Rezerv para tartışmaları stratejik bir başlık, bu yüzden sadece iktisatçıların değil hemen her kesimden iktisat tartışması ıilgililerinin merakla takip ettiği bir konu. Günümüzde ise Soğuk Savaş 2.0 temasında bu konu ele alınıyor ve ABD-Çin rekabetinin ekonomik uzantıları incelenmeye çalışılıyor. Özellikle son on yılda Çin’in kıta ötesi askeri üslerinin sayısının artması, bölgesel ekonomik işbirliklerine daha fazla yer vermesi ve bu konuda insiyatif alması ek olarak yeni ödeme sistemlerinin geliştirilmesi ve Yuan hesapların kabul edilmesine ilişkin çabalar rezerv para konusunu gündeme taşıdı. Peki bütün bu çabalar Çin’in rezerv para statüsünü ABD’den alabileceği anlamına geliyor mu? Ya da böyle bir niyet var mı?…

Türkiye’nin ekonomik performansı ve performansın önündeki engeller uzun süredir gündemdeki tartışma konularından birisi. Toplam milli gelirin büyümesi veya küçülmesi üzerinden yapılan tartışmalar ve sunulan argümanlar iki ayrı ölçüm metodunu karşı karşıya getiriyor. Bu metotlardan ilki olan nominal değerleme yöntemine göre bir ülkenin gayri safi milli hasılası ölçülen dönem içerisinde üretilen mal ve hizmetlerin toplam piyasa değeri ile ölçülüyor. Ülkelerin nominal gayri safi milli hasılası birbiriyle mukayese edilirken elde edilen değer dolara dönüştürülerek tek bir para birimi üzerinden mukayese sağlanıyor. Bu ölçüm yöntemine göre Türkiye geçtiğimiz bir kaç on yılda ciddi bir ilerleme kaydetmemiş gibi duruyor. Dolar bazında nominal değerleme yöntemine…

Türkiye’de iş istihbarat alanında profesyonel olarak çalışan kişilerin, hizmetlerini tanıtırken karşılaştıkları temel problemlerden biri “istihbarat” kelimesindeki anlam kaymasıdır. İstihbarat sözcüğü sektörde çalışan bir profesyonel için bilgi elde etme, işleme ve sunma süreçlerinin tamamını ifade ederken halkın büyük çoğunluğu için espiyonaj/casusluk faaliyetlerini ifade ediyor ve bu algı yüzünden “iş istihbaratı” ticari alanda yapılan karanlık casusluk faaliyetleri olarak algılanabiliyor. Peki bu semantik problem sadece Türkiye’ye özgü bir şey mi? Aslında değil. Sorunun kaynağı soğuk savaş döneminde istihbarat faaliyetlerinin farklı ekoller tarafından farklı algılanması ve tanımlanması ile alakalı bir mesele. Hatta bu tartışma ve algı sorununun 50 yıldan uzun bir geçmişi var. İstihbarat…

Enformetri bilginin kantitatif ölçüm metotları kullanarak sınıflandırılmasını sağlayan bir etüt biçimidir. Enformetri üretilen bilginin adedi, kimin tarafından hangi alanlarda üretildiği, üretim hızı hatta bilginin kalitesi gibi bazı niteliksel unsurlarda olmak üzere bilgiyi en geniş şekilde ve çok boyutlu olarak ölçmeyi amaçlar. Yöntemdeki anahtar kelime ve temel yaklaşım ölçüm metodunun niceliksel olmasıdır. Yani enformetrik bir ölçüme göre bilginin kalitesi gibi nitel bir yargı ölçümlenmek isteniyorsa bile, ölçüm metodu sayısal olmalıdır ve niteliği ya da onun sınıflandırılmasına ilişkin sayısal, objektif, genel geçer bir yöntemle yaklaşmalıdır. Enformetri, diğer metrik yöntemler olan webometri, sibermetri, bilimetri, bibliyometri gibi yöntemlerin tamamını kapsar ancak bunlardan ibaret değildir.…

2000’li yıllara kadar Raks grubu teknoloji sektöründe birden fazla alanda faaliyet gösteren ve küresel ölçekte rekabet eden bir firmaydı. 1964 yılında kurulan firma 20 sene içerisinde Kodak, JVC, Maxwell, Aiwa gibi küresel teknoloji devlerine tedarik yapacak üretim kapasitesine ulaşmıştır. Bu firmalardan bazıları için özellikle audio ve video kaset ürünlerinde monopol tedarikçi, fason üretici pozisyonundadır. Raks firması aynı zamanda Türkiye’nin teknoloji sektöründeki pek çok ilkine imza atmıştır. Örneğin 1985 yılında Berlin’de düzenlenen en büyük [1]elektronik fuarı IFA’ya ilk katılan firma Raks’tır. Audio, video kaset, cep telefonu ve CD’yi Türkiye’de üretmeyi başaran ilk yerli firmadır. 9.Cumhurbaşkanı Demirel tarafından 1999 yılında firmanın yönetim kurulu…

Kronik yüksek enflasyonu hedefe getirmek, uzun vadeli, yıllar süren bir mücadele gerektirir. Uzun vadede üretim kapasitesi sabit değildir. Bu nedenle, kronik yüksek enflasyonla sadece talep kanalından mücadele etmek eksik bir yaklaşımdır. Hakim iktisat görüşü, enflasyonla mücadeleyi kısa vadede ele alır. Kısa vadede üretim kapasitesi sabit olduğundan, enflasyon talep daraltılarak düşürülür. Merkez bankası, politika faizini yükselterek talebi kısar ve enflasyonu hedefe getirir. Bu yaklaşım, kısa vadede geçerlidir. Örnek verilecek olursa, enflasyon, birkaç ay içinde yüzde 3’ten belirlenen yüzde 2 hedefine indirildikten sonra faizler eski seviyesine dönecektir. Bu süre içerisinde, yatırımlar ve üretim kapasitesi olumsuz etkilense de, enflasyon hedefine ulaşıldıktan sonra uzun…

Ar-Ge doğası gereği bilişsel bir efordur ve bilişsel süreçler üzerine dikkatli bir incelemeye ihtiyaç duyar. Kişilerin bilişsel eforlarından kaynaklı olarak gerçekleşebilecek yüksek ya da düşük performanslar finansal terminolojide “performans riski” olarak tanımlanmıştır. Ar-Ge süreçleri bu performans riskinin (ve fırsatlarının) maksimum olduğu faaliyetlerden birisidir. Bu alanda temel sermayenin insan ve insanın bilişsel süreçleri olduğu düşünüldüğünde, bilişsel süreçlerin doğru bir disiplinle yönetilmesi Ar-Ge sürecinden maksimum verim alınmasını sağlayacaktır. Araştırma ve geliştirmeye ilişkin süreçlerin belli bir disiplin ile yapılması olası zaman kayıplarının önlenmesini ve Ar-Ge’ye ayrılacak kaynakların etkin bir biçimde kullanılmasını da sağlamaktadır. Bu alandaki optimizasyon çalışmaları teknoloji ve rekabet istihbaratı disiplinlerinde tanımlanmış…

Sözel akıl yürütme ve (deductive) mantık metotları felsefenin bilinen ilk yazılı eserlerinden günümüze kadar entelektüellerin zihinsel olarak efor sarfettiği bir konudur. Matematikten farklı olarak dil ve ondan üretilen yargıların sübjektifliği yargı silsilelerinin güvenilir, objektif, kümülatif ve bilimsel niteliği ile ilgili problemler doğurmaktadır. Bu problemin minimize edilmesi sözel önermelerin belli mantık sabitleri ile ifade edildiği çıkarım yöntemleri ile gerçekleştirilmiştir. Bilimsel yöntemlerde uzun bir süredir ana akım diyebileceğimiz tüme varım ve tümdengelim metotları kullanılmaktadır. Bu metotlardan tümdengelim Karl Popper’ın yanlışlanabilirlik [1]ilkesinin bilim felsefesinde yaygınlaşmasının ardından büyük ölçüde terk edilmiştir. Tümdengelimin verdiği mutlak sonuçlar ya da mutlak eğilimler yanlışlanabilirlik ilkesiyle büyük ölçüde çelişir…